Faset Eklem Bloğu, omurga kaynaklı ağrıların tanı ve tedavisinde kullanılan bir prosedürdür. Bu işlem sırasında, faset eklemlerine (omurgadaki küçük eklemler) lokal anestezik ve/veya steroid enjekte edilerek ağrıyı azaltmak veya ortadan kaldırmak hedeflenir. Faset eklem blokajı hem tanısal hem de terapötik bir yöntem olarak kullanılabilir.

Faset Eklemler Nedir?

• Faset Eklemler: Omurganın arka kısmında bulunan, omurların birbirine bağlanmasını ve hareket etmesini sağlayan küçük eklemlerdir.
• Fonksiyonları:
  • Omurganın hareketliliğini sağlar (dönme, bükülme gibi).
  • Vücudu stabilize eder.
• Faset Eklemi Ağrısı: Yaşlanma, artrit, travma veya duruş bozukluğu gibi nedenlerle faset eklemleri hasar gördüğünde, bel, boyun veya sırt ağrısına neden olabilir.

Faset Eklem Bloğu Nedir?

Bu prosedürde, faset eklemleri çevresindeki sinirlere veya eklem kapsülüne ilaç enjekte edilir. Amaç:

1. Ağrıyı azaltmak (terapötik).
2. Ağrı kaynağının faset eklemlerden kaynaklandığını belirlemek (tanısal).

Hangi Durumlarda Kullanılır?

1. Omurga Artriti (Faset Artropatisi):
   • Faset eklemlerde osteoartrit veya iltihaplanma sonucu oluşan ağrılarda.
2. Kronik Bel ve Boyun Ağrısı:
   • Omurganın hareketli bölgelerindeki kronik ağrılarda.
3. Omurga Kayması (Spondilolistezis):
   • Omurların yer değiştirmesine bağlı olarak faset eklemlerde oluşan ağrılarda.
4. Travma veya Zorlanma:
   • Faset eklemlerin aşırı kullanımı veya yaralanması sonrası oluşan ağrılarda.
5. Tanı Amaçlı:
   • Ağrının faset eklemlerden mi yoksa başka bir kaynaktan mı kaynaklandığını anlamak için.

Prosedür Nasıl Yapılır?

1. Hazırlık:

• Hasta detaylı bir değerlendirme sonrası prosedüre alınır.
• İşlem genellikle ayakta tedavi şeklinde gerçekleştirilir.
• Lokal anestezi uygulanabilir, ancak sedasyon genellikle gerekli değildir.

2. Hasta Pozisyonu:

• Hasta yüzüstü yatırılır ve omurga bölgesi sterilize edilir.

3. Görüntüleme Yardımıyla Hedefleme:

• Floroskopi (röntgen) veya ultrason kullanılarak, hedef faset eklemler belirlenir.

4. İğne Yerleştirme:

• İnce bir iğne, faset eklemin çevresine veya sinir uçlarının yakınına yönlendirilir.

5. İlaç Uygulaması:

• Enjeksiyon yapılacak ilaç genellikle bir lokal anestezik (lidokain gibi) ve bir kortikosteroid içerir.
• Lokal anestezik, ağrıyı hızla hafifletirken, steroid inflamasyonu azaltır.

6. Tamamlama:

• İşlem genellikle 15-30 dakika sürer.
• Hasta kısa bir süre gözlemlenir ve genellikle aynı gün taburcu edilir.

Avantajları

• Tanı ve Tedavi: Ağrının kaynağını belirlerken aynı zamanda ağrıyı azaltır.
• Minimal İnvaziv: Cerrahiye gerek kalmadan uygulanır.
• Hızlı Etki: Lokal anestezik sayesinde ağrı hızla hafifler.
• İltihabı Azaltır: Kortikosteroidler, iltihaplanmayı ve şişmeyi kontrol eder.
• Günlük Yaşama Dönüş: İşlem sonrası hastalar genellikle birkaç saat içinde günlük aktivitelerine dönebilir.

Kimler İçin Uygundur?

• Fizik tedavi ve ilaç tedavisinden yeterince fayda görmeyen kronik ağrı hastaları.
• Faset eklem kaynaklı ağrıdan şüphelenilen ancak kesin tanı konulamayan hastalar.
• Cerrahi müdahale gerektirmeyen faset eklem problemleri olan bireyler.

Riskler ve Yan Etkiler

Faset eklem blokajı genellikle güvenli bir prosedürdür, ancak nadiren şu riskler görülebilir:

1. Geçici Ağrı veya Hassasiyet: İğne giriş yerinde kısa süreli rahatsızlık.
2. Enfeksiyon: İğne giriş bölgesinde enfeksiyon gelişme riski.
3. Kanama: Kan sulandırıcı kullanan hastalarda risk artabilir.
4. Steroid Yan Etkileri: Geçici yüz kızarması, kan şekeri yükselmesi veya uykusuzluk gibi etkiler.
5. Alerjik Reaksiyon: Kullanılan ilaca karşı nadir alerjik reaksiyonlar.

Prosedür Sonrası Bakım

• Dinlenme: İlk birkaç saat ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Hafif Egzersiz: Doktorun önerdiği şekilde hafif hareketler yapılabilir.
• Ağrının İzlenmesi: İşlem sonrası ağrı azalma seviyesi not edilmelidir. Bu, tedavinin etkinliğini belirlemek için önemlidir.
• Doktor Kontrolü: Yeni ağrı veya enfeksiyon belirtileri görülürse hemen doktora başvurulmalıdır.

Faset Eklem Bloğunun Başarı Oranı

• Doğru hastalarda uygulandığında, faset eklem blokajı %60-80 oranında ağrı kontrolü sağlar.
• İlaçların etkisi genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürer.
• Etkiler azaldığında, işlem gerektiğinde tekrarlanabilir veya sinirler radyofrekans ile devre dışı bırakılabilir (Faset Eklem Radyofrekans Ablasyonu).

Sonuç

Faset eklem bloğu, omurga kaynaklı ağrıların tanı ve tedavisinde etkili ve minimal invaziv bir seçenektir. Doğru hasta seçimi ve uzman bir ekip tarafından uygulandığında, ağrıyı hızla hafifletebilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Ancak bu yöntemin uzun vadeli etkisi sınırlı olabileceğinden, diğer tedavi seçenekleriyle kombine edilmesi gerekebilir.